Tour de France’ta (Fransa Turu) Etapların Zaman Limiti Hesabı

Fransa Turu boyunca özellikle dağlık etaplarda (Pireneler ve Alpler) ve tabii ki Ted King ve Vasil Kiryienka’nın Tour dışında kalmasından sonra etapların zaman limiti oldukça konuşuldu. Ben de bazı etaplar sonrasında yaptığım hesaplamalar sonucunda o etapların zaman limitini Twitter’dan paylaşmıştım. Grupettonun hiç zaman limitine takıldığını görmedik, onlar için bir problem teşkil etmedi bu kural. Ama az önce de yazdığım gibi King ve Kiryienka gibi isimler bu kuralın kurbanı olup yarış dışı kaldılar.

Şimdi gelin bu kuralı detaylı bir şekilde inceleyelim ve zaman limitlerinin nasıl hesaplandığına bir bakalım.

Fransa Turu organizatörü ASO, her yarış öncesi bir kural kitapçığı yayınlıyor. Hem FR hem de EN dillerinde bulabileceğimiz bu kitapçıkta UCI kuralları çerçevesinde Tour’a adapte edilen ve bazı konularda da organizatörlerin düzenlemiş oldukları kaideler paylaşılıyor. Bu kitapçığın 22. maddesi ise etapların zaman limitlerine ayrılmış.

Özetle, etapların türüne ve zorluklarına göre izin verilen bitiriş süreleri aşağıdaki katsayılar çerçevesinde değişiklik gösterir:

Ekleme: Yukarıdaki tablo Fransa Turu 2013’ün tablosuydu. Hazır şu anda Fransa Turu 2014 koşuluyorken, 2014 etaplarının da tablosunu aşağıya ekleyeyim:

Katsayı 1 (ciddi zorluk barındırmayan etaplar)

İzin verilen etap bitiriş süresi Kazananın Süresi + Kazanın Süresi X aşağıdaki formül ile hesaplanır:

%3 ortalama hız 36 km/s’ten daha yavaş veya 36 km/s ise;
%4 ortalama hız 36 km/s ve 38 km/s arasındaysa;
%5 ortalama hız 38 km/s & 40 km/s arasındaysa;
%6 ortalama hız 40 km/s & 42 km/s arasındaysa;
%7 ortalama hız 42 km/s & 44 km/s arasındaysa;
%8 ortalama hız 44 km/s & 46 km/s arasındaysa;
%9 ortalama hız 46 km/s & 48 km/s arasındaysa;
%10 ortalama hız 48 km/s & 50 km/s arasındaysa;
%11 ortalama hız 50 km/s’in üzerindeyse.

Katsayı 2 (orta seviyede zorluk barındıran etaplar)

İzin verilen etap bitiriş süresi Kazananın Süresi + Kazanın Süresi X aşağıdaki formül ile hesaplanır:

6% ortalama hız 35 km/s’ten daha yavaş veya 35 km/s ise;
7% ortalama hız 35 km/s & 36 km/s arasındaysa;
8% ortalama hız 36 km/s & 37 km/s arasındaysa;
9% ortalama hız 37 km/s & 38 km/s arasındaysa;
10% ortalama hız 38 km/s & 39 km/s arasındaysa;
11% ortalama hız 39 km/s & 40 km/s arasındaysa;
12% ortalama hız 40 km/s & 41 km/s arasındaysa;
13% ortalama hız 41 km/s & 42 km/s arasındaysa;
14% ortalama hız 42 km/s & 43 km/s arasındaysa;
15% ortalama hız 43 km/s & 44 km/s arasındaysa;
16% ortalama hız 44 km/s & 45 km/s arasındaysa;
17% ortalama hız 45 km/s & 46 km/s arasındaysa;
18% ortalama hız 46 km/s’in üzerindeyse.

Katsayı 3 (Tepelik, inişli çıkışlı (testere dişi misali) kısa etaplar)

İzin verilen etap bitiriş süresi Kazananın Süresi + Kazanın Süresi X aşağıdaki formül ile hesaplanır:

10% ortalama hız 35 km/s’ten daha yavaş veya 35 km/s ise;
11% ortalama hız 35 km/s & 36 km/s arasındaysa;
12% ortalama hız 36 km/s & 37 km/s arasındaysa;
13% ortalama hız 37 km/s & 38 km/s arasındaysa;
14% ortalama hız 38 km/s & 39 km/s arasındaysa;
15% ortalama hız 39 km/s & 40 km/s arasındaysa;
16% ortalama hız 40 km/s & 41 km/s arasındaysa;
17% ortalama hız 41 km/s & 42 km/s arasındaysa;
18% ortalama hız 42 km/s & 43 km/s arasındaysa;
19% ortalama hız 43 km/s & 44 km/s arasındaysa;
20% ortalama hız 44 km/s & 45 km/s arasındaysa;
21% ortalama hız 45 km/s & 46 km/s arasındaysa;
22% ortalama hız 46 km/s’in üzerindeyse.

Katsayı 4 (Çok zor etaplar)

İzin verilen etap bitiriş süresi Kazananın Süresi + Kazanın Süresi X aşağıdaki formül ile hesaplanır:

7% ortalama hız 30 km/s’ten daha yavaş veya 30 km/s ise;
8% ortalama hız 30 km/s & 31 km/s arasındaysa;
9% ortalama hız 31 km/s & 32 km/s arasındaysa;
10% ortalama hız 32 km/s & 33 km/s arasındaysa;
11% ortalama hız 33 km/s & 34 km/s arasındaysa;
12% ortalama hız 34 km/s & 35 km/s arasındaysa;
13% ortalama hız 35 km/s & 36 km/s arasındaysa;
14% ortalama hız 36 km/s & 37 km/s arasındaysa;
15% ortalama hız 37 km/s & 38 km/s arasındaysa;
16% ortalama hız 38 km/s & 39 km/s arasındaysa;
17% ortalama hız 39 km/s & 40 km/s arasındaysa;
18% ortalama hız 40 km/s’in üzerindeyse.

Katsayı 5 (Çok zor ama kısa etaplar)

İzin verilen etap bitiriş süresi Kazananın Süresi + Kazanın Süresi X aşağıdaki formül ile hesaplanır:

11% ortalama hız 30 km/s’ten daha yavaş veya 30 km/s ise;
12% ortalama hız 30 km/s & 31 km/s arasındaysa;
13% ortalama hız 31 km/s & 32 km/s arasındaysa;
14% ortalama hız 32 km/s & 33 km/s arasındaysa;
15% ortalama hız 33 km/s & 34 km/s arasındaysa;
16% ortalama hız 34 km/s & 35 km/s arasındaysa;
17% ortalama hız 35 km/s & 36 km/s arasındaysa;
18% ortalama hız 36 km/s & 37 km/s arasındaysa;
19% ortalama hız 37 km/s & 38 km/s arasındaysa;
20% ortalama hız 38 km/s & 39 km/s arasındaysa;
22% ortalama hız 40 km/s’in üzerindeyse.

Katsayı 6 (Bireysel ve Takım Zamana Karşı Etapları)

İzin verilen etap bitiriş süresi Kazananın Süresi + Kazananın Süresi X %25 formülüyle hesaplanır.

Christophe Riblon, Fransa Turu 2013 18. etapta finişten geçerken. Riblon aldığı bu etapla bir anlamda ülkesini kurtarmış oldu. 2012’de 5 etap kazanan Fransızlar, bu sene tek etapla yetinmek durumunda kaldılar. 

Örnek

Şimdi de bir uygulama yapalım ve gelin Alpe d’Huez’in 2 kere çıkıldığı 18. etabı inceleyelim.

1. Etap galibi Christophe Riblon’un bitiriş süresi 04s 51′ 32”. Bu da (4*60*60) + (51*60) + 32 işlemi sonrasında 17492 saniyeye denk geliyor. Burada herhangi bir hesaplama işlemi yapmadık sadece, kazananın süresini saniyeye çevirmiş olduk.
2. Etabın zorluk katsayısına bakalım, yukarıda paylaştığım tabloda 18. etabın katsayısı 5 olarak belirlenmiş, yani çok zor ama kısa etap.
3. Riblon’un ortalama hızını hesaplayalım, bunun bazen direk olarak paylaşıldığını görebilirsiniz. Eğer öyle değilse etabın uzunluğu ve bitiriş süresini kullanarak km/s cinsinden ortalama hızı hesaplamak gerekir. Bu etabın uzunluğu 172,5 km. ve bitiriş süresi 4s 51′ 32″ olduğu için ortalama hız 35,5 km/s saat oluyor.
4. Yine yukarıdan katsayı 5’in detaylarına bakarsak, ortalama hızın 35 ve 36 km/s arasında olduğunda zaman limitinin %17 olacağını görüyoruz.
5. Riblon etabı 17492 saniyede tamamlamıştı, bunun da %17’si 2973,64 saniye oluyor. Bu da 49 dakika 33,64 saniyeye denk geliyor. Yani bu etabın zaman limiti bu.

Bu da demek oluyor ki bisikletçilerin etabı Riblon’un maksimum 49 dakika 33,64 saniye gerisinde tamamlama şansları var. Finişe daha geç gelirlerse teorik olarak zaman limitinin dışında kalıyorlar ve Jüri Komitesi aksi bir karar vermezse yarıştan diskalifiye oluyorlar.

Önemli Kişisel Not

Dikkat ettiyseniz, hangi etabın hangi katsayıya sahip olacağının kesin hesaplamalarla belirlenmiyor.  Bu nedenle burası biraz yoruma açık. Mesela katsayı 4 çok zor etaplara, katsayı 5 ise çok zor ama kısa etaplara veriliyor. Ama az önce incelediğimiz Alpe d’Huez etabı yani 18. etap aslında 172,5 km uzunluğunda bir etaptı ve sadece dağlık etaplar için değil, düz etaplar için bile düşünülse kısa etap olarak bahsedilmezdi, ama ASO bu etabı katsayı 5 olarak belirlemiş.

Peki bu nasıl bir fark oluşturuyor? Ufak bir karşılaştırma yapalım:

• Katsayı 4: 13% ortalama hız 35 km/s & 36 km/s arasındaysa;
• Katsayı 5: 17% ortalama hız 35 km/s & 36 km/s arasındaysa.

Yani bir etabı katsayı 4 veya 5 olarak kategorilendirmek arasında aynı hız için %4 kadar bir fark oluyor. ASO’nun kendi belirlediği şablon gereği 18. etap aslında katsayı 4 olması gerekirdi ama böyle yaparlarsa zaman limiti %4 azalmış olacaktı, belki de sırf bu nedenle kendi hazırladıkları şablonun dışına çıkarak bu etaba katsayı 5’i uygun gördüler. Böylece grupettonun, sprinterlerin zaman limitine takılma olasılığını azaltmış oldular.

Fransa Turu 2013 18. Etap: Sprinterlerin kabusu Alpe d’Huez’i tırmanan ulusal şampiyonlar, Greipel ve Cavendish

Elenme katsayıları

(İzin verilen) Bitiriş süreleri olağanüstü durumlarda ve öngörülemeyecek hadiselerde (hava koşulları, kapanan yollar, ciddi kazalar, problemler vs.) (aslında burada Tanrı’nın hareketleri ifadesine yer verilmiş) Jüri Komitesi’nin değerlendirmesiyle ve yarış yönetiminin de onayıyla değiştirilebilir. Eğer elenen bisikletçilerin yüzdesi, o etapta start alan bisikletçilerin %20’sinden fazlaysa, izin verilen bitiriş süresi Jüri Komitesi’nin kararıyla ve yarış yönetiminin de onayıyla arttırılabilir. Güncellenen bitiriş süresi içerisinde etabı tamamlamış bisikletçiler bir sonraki etapta start almaya hak kazanır. Ama bu imtiyazın bir etapta sağlanması, diğer etaplarda da benzer bir durum yaşanması halinde tekrardan sağlanacağı garantisini taşımaz.

Kişisel Not

Bu sene grupettonun zaman limitine takıldığı olmadı ama geçtiğimiz yıllarda 60-70 kişilik grupettoların zaman limitinden sonra finişe geldiğine şahit olmuştuk. Jüri Komitesi de bu kadar bisikletçiyi yarış dışı bırakmak istemediği için, daha doğrusu bunu istemeyen daha ziyade yarış organizatörleri ama asıl kararı veren Jüri Komitesi, bütün bisikletçilerin yarışına devam etmesine izin vermişlerdi. Bu da biraz suistimal edilebilecek bir detay. Eğer baktınız grupettoda 50-60 kişisiniz, o zaman zaman limitinin içerisinde kalmak için kendinizi paralamanıza gerek yok, çok yüksek ihtimalle yarışa devam etmenize zaten izin verecekler.

Muhtemel istisnalar

Jüri Komitesi bazı istisnasi durumlarda bir veya daha fazla talihsiz bisikletçinin yarışa devam etmesi doğrultusunda karar verebilir, bu kararı almadan önce yine yarış yönetimi bilgilendirilmelidir. Bu özel durumlarda aşağıdaki faktörler dikkate alınır:

• Etabın ortalama hızı;
• Kazanın veya problemin yarışın hangi noktasında meydana geldiği;
• Böyle kazalar ve problemler sonrasında geride kalan bisikletçi veya bisikletçilerin gösterdiği efor;
• Yolların geçilemezlik/geçilebilirlik derecesi

Kişisel Not

Maalesef bu sene Ted King’in durumu istisnai bir durum olarak değerlendirilmedi. Takım zamana karşı etabının tamamını tek başına tamamlamasına ve TT bisikletine binmesine engel teşkil edecek seviyede sakatlıkları olmasına rağmen Jüri Komitesi yarışa devam etmesine izin vermedi.

Son ayrıntılar

Bu (izin verilen) bitiriş süreleri etabı kazanan bisikletçinin süresi baz alınarak hesaplandığı için, buna bağlı olarak Jüri Komitesi tarafından verilen ve sonrasında açıklanan diskalifiye kararları hiçbir koşulda herhangi bir bisikletçiye bir hak tanınmasını mümkün kılmaz.

Orjinal zaman limiti dışında etabı bitirmesine rağmen yarış yetkilileri komitesi tarafından yarışa devam etmesine izin verilen bisikletçilerden, o etabın kazananın aldığı puan kadar puan klasmanında (yeşil mayo) puan düşürülür. Bu puan düşürülmesi, bisikletçilerin puanı negatif bile olacak olsa (sıfırın altında) uygulanır.

Kaynak

1. Tour de France 2013 resmi kural kitapçığı
2. http://velonews.competitor.com/2013/07/news/stage-18-finishes-in-alpe-dhuez-but-one-group-is-racing-to-bourg-doisans_295731
3. http://www.letour.fr/le-tour/2013/us/classifications.html

Sayfanın oluşturulma tarihi: 23 Temmuz 2013
Sayfanın son güncellenme tarihi: 23 Temmuz 2013